Kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh là điều nhiều nhà đầu tư mới quan tâm. Khi bắt đầu tham gia thị trường, chia sẻ từ những người đi trước sẽ giúp F0 tránh được nhiều sai lầm không đáng. Vậy khi chơi chứng khoán phái sinh cần lưu ý điều gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé
Chia sẻ các kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh
1. Có nên chơi chứng khoán phái sinh không?
Chứng khoán phái sinh là một dạng hợp đồng có thể giao dịch, có giá trị dựa vào tài sản cơ sở (chứng khoán cơ sở). Đầu tư chứng khoán phái sinh cần có nhiều kỹ năng và kiến thức hơn. Vì vậy, bạn nên nghiên cứu kỹ những cơ hội cũng như rủi ro trước khi đầu tư.
1.1. Cơ hội
Giao dịch T0: Thông thường, khi đầu tư cổ phiếu bạn sẽ phải chờ đến ngày T+2 (tức là 2 ngày sau khi mua) mới có thể bán. Tuy nhiên, phái sinh cho phép bạn bán ngay trong phiên giao dịch. Đây là cơ hội mang lại lợi nhuận nhanh chóng cho những ai không muốn nắm giữ cổ phiếu qua đêm.
Đòn bẩy cao: Chứng khoán phái sinh cho phép bạn sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao. Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, khác với chứng khoán cơ sở. Vì vậy, khi đầu tư phái sinh có thể thu được nguồn lợi nhuận rất lớn khi sử dụng đòn bẩy.
Phòng thủ khi thị trường giảm: Hiện tại, chứng khoán phái sinh là kênh duy nhất cho phép nhà đầu tư sinh lời khi thị trường giảm. Bạn có thể mở vị thế short và cược vào khả năng thị trường giảm giá. (Vị thế “short” là vị thế bán, tức là bạn có thể bán khi thấy thị trường đang có xu hướng giảm giá)
1.2. Rủi ro
Biến động mạnh: Chứng khoán phái sinh được mua bán trong phiên dẫn đến nhiều người đảo vị trí liên tục ngay trong một ngày. Hậu quả là thị trường có thể biến động rất mạnh chỉ trong một phiên giao dịch. Nếu không có tầm nhìn tốt, khả năng thua lỗ của bạn là rất lớn.
Tính lỗ qua đêm: Khác với thị trường cơ sở, chứng khoán phái sinh tính lãi/lỗ ngay sau khi hết phiên giao dịch, kể cả khi bạn chưa đóng vị thế. Nếu như hết phiên bạn bị lỗ thì khoản lỗ đó sẽ được cộng dồn cho đến ngày bạn đóng hợp đồng. Ví dụ, bạn mua 1 hợp đồng tương lai chỉ số VN30 với giá 1500. Cuối phiên, giá đóng cửa của hợp đồng là 1450. Vậy khoản lỗ của bạn là (1450-1500) * 100,000 = 5.000.000
Tỷ lệ đòn bẩy cao: Theo ước tính, đòn bẩy của phái sinh cao gấp khoảng 6 lần chứng khoán thông thường, do đó bạn cần nắm vững kiến thức cũng như chuẩn bị tâm lý để tránh mua/bán quá nhiều trong ngày theo biến động giá và dẫn đến thua lỗ.
2. Những lưu ý trước khi đầu tư chứng khoán phái sinh
2.1. Ký quỹ
Ký quỹ là khoản tiền hay chứng khoán nhà đầu tư nộp trước để đảm bảo bạn có đủ khả năng thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh. Tỷ lệ ký quỹ bằng tiền phải bằng ít nhất 80% giá trị tài sản ký quỹ theo như quy định. Có nhiều loại ký quỹ, nhưng quan trọng nhất là ký quỹ ban đầu (Initial Margin-IM). Cách tính ký quỹ ban đầu như sau:
- Mức ký quỹ ban đầu = Giá giao dịch * Hệ số nhân Hợp đồng * Số lượng Hợp đồng mua/bán * Tỷ lệ ký quỹ yêu cầu.
Trong đó, giá giao dịch được tính như sau:
- Đầu ngày giao dịch: Giá tham chiếu
- Trong ngày giao dịch: Giá khớp gần nhất
- Cuối ngày giao dịch: Giá cuối giờ
Đối với Hợp đồng tương lai chỉ số VN30, tỷ lệ ký quỹ được yêu cầu là 13%
Ví dụ: Nhà đầu tư mua 1 hợp đồng tương lai chỉ số VN30 với giá 1200 đồng. Hệ số nhân của hợp đồng là 100.000 đồng. Tỷ lệ ký quỹ là 13%. Như vậy:
Giá trị hợp đồng = 1200 x 1 x 100.000 = 120.000.000 VND
Số tiền phải ký quỹ ban đầu = 120.000.000 x 13% = 15.600.000 VND
2.2. Có thể bán khống
Điểm khác biệt lớn nhất giữa đầu tư phái sinh và cổ phiếu là phái sinh cho phép bán khống. Tức là bạn có thể bán hợp đồng tương lai mà bạn không sở hữu. Ví dụ, bạn muốn bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 1 tháng. Bạn có thể đặt lệnh short mã chứng khoán VN30F1M. Bằng cách này, khi chỉ số VN30 giảm, bạn vẫn có thể thu lại lợi nhuận. Đây có thể xem là một cách “cân bằng” lại tài sản của bạn trong trường hợp thị trường chứng khoán đi xuống.
3. Kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh
3.1. Tìm hiểu luật chơi phái sinh
Nếu bạn là nhà đầu tư mới, bạn nên tìm hiểu các quy định khi chơi chứng khoán phái sinh. Để tóm tắt ngắn gọn cho nhà đầu tư, có một vài điều cần lưu ý như sau.
Lưu ý 1: Mở tài khoản chứng khoán phái sinh tại thông qua app Entrade. Bạn sẽ cần điền thông tin CMND và địa chỉ email. Với ứng dụng này, việc đầu tư phái sinh của bạn sẽ trở nên đơn giản và dễ làm quen hơn với tài khoản demo 100 triệu.
Lưu ý 3: Đảm bảo tỉ lệ sử dụng tài sản ký quỹ (AR) ở mức an toàn. Có 3 mức AR như sau: An toàn (85%), Cảnh báo (87%), và Xử lý (90%). Để đưa tài khoản về mức an toàn, bạn có thể đóng bớt vị thế đang mở hoặc nộp tiền vào tài khoản.
Lưu ý 4: Thanh toán lãi lỗ hàng ngày. Tài khoản đầu tư của bạn sẽ được tính lãi/lỗ dựa trên chênh lệch giá mua/bán hợp đồng tương lai với giá đóng cửa ngày hôm đó. Hoặc chênh lệch của giá đóng/mở vị thế trong trường hợp bạn thôi không nắm giữ vị thế.
3.2. Chơi ngắn và chốt lời từng phần
Thị trường sẽ thay đổi nhanh chóng chỉ sau một ngày, nhà đầu tư mới nên kiểm soát tốt cảm xúc và không nên đặt kì vọng quá cao. Vì vậy, cách tốt nhất là bạn đầu tư ngắn hạn và chốt lời ngay trong ngày. Hơn nữa, bạn sẽ bị tính lãi/lỗ theo ngày, nên tốt nhất là không nên mở vị thế qua đêm. Tốt nhất là bạn nên chốt lời một phần trong ngày bạn mở vị thế.
3.3. Phương pháp Fibonacci thoái lui
Fibonacci Retracement hay còn gọi là Fibonacci thoái lui/Fibonacci hồi quy là một chỉ báo kỹ thuật giúp bạn đầu tư hiệu quả hơn. Với công cụ này, bạn có thể xác định các đường hỗ trợ và kháng cự trên biểu đồ chứng khoán. Đầu tiên, bạn xác định con sóng gần nhất. Nếu là sóng tăng, bạn hãy kéo đường Fibonacci từ đỉnh tới đáy. Hệ thống sẽ xuất hiện những mốc giá trị để bạn quyết định điểm mua/bán
Fibonnaci thoái lui trên biểu đồ chỉ số hợp đồng tương lai VN30
Đối với sóng lên, bạn có thể mua tại các ngưỡng 0.981 (61.8%), 0.786 (78.6%) hoặc 1 (100%). Ngược lại, nếu chứng khoán giảm quá mốc 50%, bạn nên bán và sau đó mua lại tại ngưỡng 38.2%, 23.6% và 0%.
3.4. Cắt lỗ
Nếu chẳng may bạn bị thua lỗ, đừng chần chờ mà nên cắt lỗ càng sớm càng tốt. Cắt lỗ là một phương pháp quản lý rủi ro. Nó giúp bạn bảo toàn vốn và phần lãi đã kiếm được. Để cắt lỗ hiệu quả, bạn có thể sử dụng lệnh cắt lỗ (stop-loss). Đây là lệnh cho phép bán tự động khi giá chứng khoán rớt xuống một mốc nhất định. Đầu tiên, bạn đưa ra một mức giá cắt lỗ phù hợp (có thể ít hơn giá mua khoảng 10%). Sau đó, trên website đặt lệnh, bạn chọn lệnh “stop-loss” và điền giá cắt lỗ tương ứng.
3.5. Bảo toàn lãi
Nguyên tắc bảo toàn lãi là thực hiện chốt lãi ngay trong ngày, không duy trì vị thế qua đêm. Nhiều khi thị trường chứng khoán không thuận lợi, dẫn đến việc chỉ số đỏ nhiều ngày. Nhà đầu tư chỉ có thể tìm kiếm cơ hội bằng cách giao dịch trong phiên. Với phương pháp này, bạn có thể thu được mức lãi không nhỏ bằng cách mở vị thế bán và đóng vị thế trước phiên ATC.
3.6. Quy tắc 2% – 6%
Một kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh được nhiều nhà đầu tư áp dụng chính là quy tắc 2% – 6%. Các bước để thực hiện nguyên tắc này như sau.
- Bước 1: Xác đinh ngưỡng hỗ trợ/ kháng cự bằng Fibonacci thoái lui
- Bước 2: Số tiền lỗ không vượt quá 2% tổng số tiền đầu tư/ mỗi vị thế.
- Bước 3: Số tiền chấp nhận mất: tối đa 6%.
Nếu 3 lần vào lệnh liên tiếp bị lỗ, bạn cần dừng lại để kiểm tra lại hệ thống và bình tĩnh kiểm soát tâm lý của mình.
Kết luận
Trong bài viết này đã chia sẻ cho bạn một số kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh. Hi vọng thông qua những chia sẻ hữu ích này, bạn đã trang bị thêm cho mình nhiều kiến thức trước khi đầu tư. Đi kèm với những lợi ích luôn là các rủi ro, bạn hãy thật tỉnh táo để đầu tư hiệu quả nhé.
